Dat uitslapen met een jong kind er voor de komende 10 jaar niet meer in zit, weet ik als moeder inmiddels wel. Aangezien ik een ochtendmens ben vind ik het geen ramp om vroeg op te staan. Maar in dit geval is er een verschil tussen vroeg én heeeel vroeg. Onze vroege vogel (Matthew) maakte het tot twee maanden geleden het wel erg bont. Zijn wekkertje ging structureel iedere dag tussen 04:30 uur en 05:00 uur af. Ik kan je vertellen – dit deed op een gegeven moment zeer.
“Maar jij wilde toch een kind?” werd me dan gezegd. Op dit soort opmerkingen zat ik gewoon niet te wachten. Slapeloze nachten met een kleine baby horen bij het leven. Dat weten jij en ik maar al te goed, nietwaar? Maar eerlijk? Met gemiddeld 5 uur slaap per nacht kon ik op een gegeven moment niet meer normaal functioneren. En Matthew was ook niet de vrolijkste met zo weinig slaap. Ik was jaloers op de mensen die vertelden dat hun kind tot 06:30 in de ochtend sliep. Waarom deed ie van mij dat niet?
“Als een pedagogische onderlegde labiele moeder (ja, zo voelde ik mij echt met heel weinig slaap, LABIEL! ), heb ik mij avond na avond in de literatuur verdiept”
Na dagen lang het internet afgestruind te hebben, kwam ik erachter dat mijn zoon niet de enige was die iedere ochtend extreem vroeg wakker werd. Ook kwam ik erachter dat verschillende slaapcoaches zelfs boeken hadden geschreven over dit onderwerp. Aangezien de wallen tot mijn knieën hingen, ging overstag en kocht een boek. Niet 1….niet 2 maar 4 boeken (ik houd van dit soort boeken) over de slaapontwikkeling van kinderen en de daarbij behorende methodes. Deze deden geloven dat mijn kind hier beter van ging slapen. Als een pedagogische onderlegde labiele moeder (ja, zo voelde ik mij echt met heel weinig slaap, LABIEL! ), heb ik mij avond na avond in de literatuur verdiept, diverse methodes onder de loep genomen en begon ik langzamerhand te begrijpen hoe de slaapontwikkeling bij jonge kinderen werkt. Geloof het of niet – daar zit dus een hele theorie achter. En dus kwam daar het moment! Het was de beurt om de theorie in de praktijk toe te passen. Lang verhaal kort: na 2,5 week werd het harde werken beloond. Mijn vroege vogel sliep op een ochtend ineens tot 06:00 uur, met uitschieters tot 06:40 uur. Nope, dit is geen typefout. Hij kan het dus wel! Matthew (inmiddels bijna 7 maanden) is, sinds hij in de ochtend later wakker wordt, een veel uitgeruster en dus een vrolijker kind. Hij zit beter in zijn velletje en daar doe ik het voor.
“Zelf ben ik een ouder die graag zijn kind wat ritme aan wil leren en hiermee een klein duwtje in de goede richting wil geven”
Voor sommigen kan een slaapmethode een beetje overdreven zijn. Ik weet dat veel ouders alles op het verzoek van hun kinderen doen, schema’s achterwegen laten en met hen meebewegen in hetgeen waar zij om vragen. Dat is prima. Iedereen moet doen waar hij zich prettig bij voelt. Zelf ben ik een ouder die graag zijn kind wat ritme aan wil leren en hiermee een klein duwtje in de goede richting wil geven. Tegelijkertijd zorgt ritme ervoor dat hij weet waar hij aan toe is en wat hij kan verwachten. En ja, wat meer slaap kunnen we tenslotte allemaal wel waarderen. Ik ga niet zeggen dat de methode die wij hebben toegepast dé methode is die ieder kindje langer doet slapen. Ik ben geen slaapcoach. Ik heb enkel de dingen toegepast die ik gelezen heb én hier en daar wat bijgeschaafd wat voor ons prettig voelde. In deze blog deel ik de methode die ik bij Matthew (toen 5 maanden) heb toegepast. Misschien dat je hier handige tips uit kunt halen waarmee je ook aan de slag kunt.
Ritme en routine
Je zou kunnen denken: “wat hebben ritme en routine te maken met langer slapen?” Deze twee hebben uiteraard niet direct invloed. Wel hebben ze invloed op het in stand houden van een gewoonte. Matthew zijn ritme (en uiteindelijk dus ook een gewoonte) was dat hij iedere dag tussen 04:30 en 05:00 wakker werd. Om dit te doorbreken moesten we gaan sleutelen aan zijn ritme. Hieronder lees je hoe wij dit aangepakt hebben.
De dag beginnen na 06:00 uur
De dag na 06:00 uur beginnen (tip nummer 1) is misschien wel een van de belangrijkste tips die ik in de boeken heb gelezen. Alles vóór 06:00 uur wordt beschouwd als nacht. Dit betekent dus: geen interactie op welke manier dan ook, zolang je kindje niet huilt of geen poepbroek heeft.
Geen interactie hebben was voor ons best een opgave, zeker omdat wij hoorden dat Matthew wakker was en niet meer zelfstandig in slaap kon vallen. Automatisch gingen wij zijn kamertje binnen om hem weer in slaap te sussen. Volgens de boeken werkt ‘interactie’ het vroege wakker worden alleen maar in de hand. Logisch eigenlijk. Matthew wist op een gegeven moment dat als hij wakker was – wij toch wel kwamen. Het duurde ongeveer een week totdat Matthew door had dat wij niet kwamen. Soms bleef hij wakker en kletste erop los, totdat wij hem uit bed kwamen halen. Een andere keer viel hij weer in slaap.
Wakkertijden
De term ‘wakkertijden’. Ik had hier nog niet eerder van gehoord. Jij wel? Met de wakkertijd wordt bedoeld: de tijd dat je kind tussen twee slaapjes wakker is. Iedere leeftijd heeft zijn unieke wakkertijd. Hieronder vind je een schema:
Volgens de boeken is het belangrijk om, naast de slaapsignalen van je baby, ook deze wakkertijd in de gaten te houden. Als je kindje namelijk langer wakker is dan zijn maximale wakkertijd, gaan er allerlei processen aan de gang in het lijf. Zo maakt het lichaam cortisol en adrenaline aan in het lichaam, om maar wakker te blijven. Het gevaar is dat je dan niet ziet dat je kind moe is, doordat hij zo alert is. Als er veelvuldig geen gehoor wordt gegeven aan slaap, kan je kind oververmoeid raken.
Bij Matthew is dit (helaas) voorgekomen omdat wij in het begin zijn slaapsignalen lastig konden herkennen. Hij was mega hyper en kon lastig zijn slaap vatten. Deze oververmoeidheid resulteerde uiteindelijk in hazenslaapjes, onrustige nachten en vroeg wakker worden. Toen wij de wakkertijden in de gaten zijn gaan houden verdwenen de hazenslaapjes en werd zijn slaapgedrag veel rustiger en voorspelbaar. Dus tip nummer 2: Houdt naast de slaapsignalen van je kindje ook de maximale wakkertijden aan.
Dutjes overdag
Slapen doet slapen – wordt er gezegd. En dat is echt waar. Nu wij zijn wakkertijden én slaapsignalen goed in de gaten houden, gaan de dutjes overdag heel goed. Matthew doet er momenteel drie (in totaal 3 tot 3,5 uur) en deze zijn allemaal rond dezelfde tijd (hallo ritme!). De tip (tip nummer 3) die ik in de boeken heb gelezen is, dat je het beste vanaf 09:00 uur met het eerste dutje kan beginnen én niet langer mag duren dan één uur. Een té vroeg en té lang eerste dutje zou namelijk het vroege wakker worden stimuleren.
Maar Matthew werd om 05:00 uur wakker. Als zijn eerste dutje pas om 09:00 uur mocht beginnen, zou zijn wakkertijd 4 uur zijn. Dat kon echt niet. Wat nu? Een tip die ik gelezen heb is om rond 07:00 uur een powernap van zo’n 20 minuten in te lassen, dit als overbrugging. Super handig!
Het tweede dutje mag maximaal 2 uur duren. Het derde dutje (indien nodig) dient als een soort powernap (30 minuten) en moet het liefst vóór 17:00 eindigen. Een lang derde dutje zou er namelijk voor zorgen dat je kind niet voldoende slaapdrang opbouwt voor de nacht. Niet genoeg slaapdrang betekent vroeg wakker worden. Nu kijk ik niet echt strikt op de klok. Als Matthew pas om 16:50 uur in slaap valt dan laat ik hem tot maximaal 17:15 uur liggen, maar niet later dan dat. Anders heeft Matthew laat in de avond moeite om in slaap te vallen.
Bedtijd
Later naar bed betekent later wakker worden, toch? Volgens de boeken ligt dit bij jonge kinderen iets gecompliceerder. Later naar bed werkt bij hen namelijk averechts. Jonge kinderen hebben een biologische bedtijd. Deze ligt tussen 18:00 uur en 19:00 uur. De tip (tip nummer 4) is om je kindje rond deze tijden op bed te leggen. Wij leggen Matthew altijd tussen 18:30 en 19:45 uur op bed omdat we merken dat zijn lampje dan echt uit gaat.
Een volgende tip (tip nummer 5) die het late wakker worden kan stimuleren is, om je kindje gedurende een paar dagen zo’n 20 á 30 minuten eerder op bed te leggen dan je normaal doet. Er wordt gezegd: “liever een korte wakkertijd dan een té lange wakkertijd. En dan komen we weer terug op het onderwerp Cortisol: Bij een té lange wakkertijd wordt er bij je kind onder andere cortisol aangemaakt. Cortisol zorgt er weer op zijn beurt voor dat melatonine (slaaphormoon) moeilijk of té weinig aangemaakt kan worden. Tegen de ochtend zal het emmertje snel leeg zijn en wordt je kind dus wakker….veeeeel te vroeg wakker.
Wat een hoop informatie, vind je niet? Aangezien ik de tips nu zo’n 1,5 maand toepas, kan ik ze inmiddels wel dromen. Ik kan me voorstellen dat je na het lezen van dit alles de bomen door het bos niet meer ziet. Daarom heb ik alle tips nog even voor je op een rij gezet.
Alle tips op een rij
- Begin de dag ná 6:00 uur. Dit betekent geen interactie met je kind (behalve bij huilen en/of een poepbroek).
- Houdt naast de slaapsignalen van je kindje ook de wakkertijden aan.
- Begin het eerste dutje vanaf 09:00 uur. Zorg dat het laatste dutje voor 17:00 uur eindigt.
- Breng je kindje tussen 18:00 en 19:00 uur naar bed
- Probeer je kindje gedurende een paar dagen zo’n 20 á 30 minuten eerder op bed te leggen dan je normaal doet.
Militaire regime!
Ik kan me voorstellen dat deze ‘regeltjes’ voor sommigen te overdreven zijn. Ja, ik vond het ook vrij heftig om met dit militaire regime te beginnen. Tegelijkertijd ben ik blij dat we deze dingen hebben toegepast. Matthew wordt tegenwoordig tussen 06:00 en 06:30 wakker. Dit is niet alleen lekker voor hem, ook mijn man en ik beginnen onze dag uitgerust. Daar wil ik dus wel een paar weken voor ploeteren.
Ik heb wel een ‘MAAR’ ontdekt. Zodra wij ons even niet aan deze ‘regeltjes’ houden, komt Matthew weer in zijn oude patroon terecht (04:30 – 05:00 wakker). Het duurt vervolgens weer een dag of vier om uit deze vicieuze cirkel te komen. We proberen ons dus zoveel mogelijk aan dit bovenstaande ritme te houden. We zien een tevreden mannetje en daar gaat het uiteindelijk om. Soms is dat duwtje in de rug even nodig. Gaat het een dag anders dan anders, dan is dit ook geen ramp. We herpakken ons gewoon weer. Tenslotte zijn de dagen met (jonge) kinderen toch niet te voorspellen. En gelukkig maar, want anders had het leven wel erg saai geweest.
Gelezen boeken
Alle bovenstaande informatie komen uit de boeken die je hieronder kunt zien. Uiteraard is dit maar een kleine greep uit de boeken. Naast de vijf tips die ik in deze blog heb genoemd, staan er in deze boeken nog een tal van waardevolle tips die je kindje beter doen slapen. Mocht jij nu een kindje hebben die hazenslaapjes doet, onrustige nachten heeft, niet kan doorslapen óf een vroege vogel is? Dan raad ik je echt een van deze boeken aan. Naast dat ze interessante informatie bevatten over de slaapontwikkeling van het kind, lees je ook diverse slaapmethodes, voorbeelden van slaapritmes en praktische tips die makkelijke toe te passen zijn.